شهری 5000 ساله
در جنوب غربی کاشان و در دامنه کوه های سر به فلک کشیده ی کرکس دره ی بزرگ و پهناوری وجود دارد به نام برزک. توسعه طولی شهر در مسیر دره ای سرسبز، وجود چشمه سارهای متعدد با آب قابل توجه که باعث گسترش باغهای میوه در طول دره شده است، آن را به باغ شهری زیبا تبدیل کرده که با برخورداری از فاکتورهای متعدد جذب توریست، برزک را به یکی از بزرگترین و مهمترین قطب گردشگری کاشان تبدیل کرده است.
سابقه برزک به 5000 سال قبل بر می گردد. از آثار تاریخی و دیدنی این شهر می توان به زیارتگاه امامزاده سراج الدین بن موسی بن جعفر، حمام دوره ی صفویه، آب انبار قاجاریه، آسیاب آبی قدیمی، تپه تاریخی قلعه، آبشار و رودخانه و جاده تفریحی توریستی سعدآباد، چشمه احمد آباد و موزه مردم شناسي برزك و… اشاره کرد.
بخش برزك باستناد مدارك موجود يكي از بزرگترين مناطق مهم روستائي شهرستان كاشان است و شامل ٩ روستا مي باشد: از سمت شمال به سده – ويدوج – ويدجا – ازوار از سمت غرب به روستاهاي وركان – آرنجن – پنداس – تجره – آزران از سمت شرق به ساديان – مرق – نابر برزك كه روستائي سرسبز است در دره اي در دامنه كوههاي كركس در قسمت جنوب غربي و در فاصله حدوداً ٥٠ كيلومتري شهرستان كاشان قرار دارد.
وجود سازه های آهکی در اطراف و به ویژه در بخش جنوبی منجر به تقویت آبهای زیرزمینی منطقه گردیده است. ارتفاع آن از سطح دریا 1600 تا 3588 متر می رسد. ٤ كوه، برزك را چون نگين زمردين در برگرفته است. از جنوب كوه كمر ’بمبَر’ل، از غرب كوه شيد، از شرق كوه كارَگ و از شمال كوه كمر آله دره برزك از سمت شمال غربي به سمت جنوب شرقي ادامه دارد و در انتها به دو دره اصلي بنامهاي گلو آب و بيداك منتهي مي شود.
برزك مركزي خود هفت محله مي باشد كه از به هم پيوستن آنها برزك كنوني پديد مي آيد: ١- محله سرگاور ٢- محله درب مسجد جامع ٣- محله درب زيارت ٤- محله مصلي ٥- محله سردل ٦- محله كارگاه 7- محله باغستان.
بارندگي در سطح روستا تا ارتفاعات (٣٨٠٠ متر از سطح دريا) از ٢٥٠ ميلي متر تا ٤٠٠ ميلي متر در سال متغيير است. نزولات جوي كه بیشتر برف است عامل اصلي تغذيه چشمه ساران زيباي منطقه است. برزك با داشتن كاريزها و چشمه هاي خود جوش در كنار رودخانه اي قديمي كه در ميان روستا و كشتزار ها روان است و در دره اي سر سبز و خوش آب و هوا، چشم اندازي بس زيبا و دلنشين دارد. برزك به علت قرار گرفتن در چنين موقعيتي در تابستانها داراي آب و هوائي معتدل و در زمستانها داراي آب و هوائي سرد و پر سوز مي باشد.
سرسبزي و شادابي برزك از بركت كاريزها و چشمه ساران است كه از كوههاي اطراف سرچشمه گرفته است. صداي شرشر ريزش آبشار گون هميشگي اين آبها، روستا را در ذهنها چون نمادي از باغ فردوس مي نماياند.
برزك داراي ١١چشمه، ٤ حلقه قنات و سه حلقه چاه مي باشد كه اسامي آنها به شرح ذيل مي باشد:
١- چشمه شهيدجه
٢- چشمه مزرعه پريون
٣- چشمه چنار
٤- چشمه سعد آباد
٥- چشمه بم بزمچه
٦- چشمه چنداقر
٧- چشمه احمدآباد
٨- چشمه هنداقر
٩- چشمه وسريان
١٠- چشمه كهروس
١١- چشمه قاسوره
12- قنات زاغر
13- قنات لالالون
14- قنات علياء
15-قنات پريون
در مورد تقسيم بندي اراضي مي توان اينگونه توضيح داد كه اين منطقه واحد تقسيم بندي جريب است و هر جريب تقريباً ٥٤٠ متر مي باشد كه هر جريب به ١٠ قفيس قابل تقسيم مي باشد و هر هكتار ٨ جريب مي باشد.
یاری نامه: (منبع) www.seeiran.ir
